Ślonski Słownik
A
a bap! — a skąd!
abfale — śmieciabfal — odpadek
abo — lub, albo
abszlagować — odmawiać
afa — małpa, mina, grymas
afynfet smalec kiepskiej jakości
ajchel — żołędź
ajerkuch — naleśnik
ajmer — wiadro
ajncla — kawalerka
ajnfachowy — prosty
ajnfart — brama
ajnlauf — lane kluski
ajsbajn — golonka
ajsszrank — lodówka
akuratny — dokładny
amajza — mrówka
apfelszpalta — plaster jabłka
apluzina — pomarańcza
aprikŏza — morela
armband — bransoletka
asić — pysznić się
aszynbecher — popielniczka
ausgus — zlew
auslynder — cudzoziemiec
autobana — autostrada
auto — samochód
B
bajscanga — obcęgi
bajsnōńć — ugryźć
bajtel — malec, dziecko
bajzel — bałagan, nieporządek
bali! — rzeczywiście!, zaiste!
bal — piłka
bamōńcić — bredzić, majaczyć
banhŏw — dworzec kolejowy
bania — dynia
banka — tramwaj
bas — brzuch
beblŏk — gaduła
bebŏk — straszydło
belejaki — byle jaki
berga — głaz
bez to — przez to
beztōż — dlatego, więc, właśnie, no właśnie, dokładnie
bezuch — odwiedziny
biedra — biodro
bigel — wieszak
biglować — prasować
biglŏzko — żelazko
biksa — puszka
binder — krawat
blajsztyft — ołówek
blinker — kierunkowskaz
blumkŏl — kalafior
bodnōńć — bodnąć, ugryźć
bojtlik — portmonetka, woreczek
bormaszina — wiertarka
borŏk — biedak
borsztajn — krawężnik
bōmbōn — cukierek
bōnclŏk — kamionka
bōnkawa — kawa ziarnista
bŏjka — bajka
bŏznować — błaznować
bratruła — piekarnik
breweryjŏ — awantura
brif — list
briftryjger — listonosz
brojić — rozrabiać
bryle — okulary
brymza — hamulec
bryna — denaturat
brynol — pijak
brynszera — prostownica do włosów
buchta — kluska na parze
byfyj — kredens
byrna — żarówka
byzuch — wizyta
C
cajtōng — gazeta
capić – śmierdzieć
capnōńć – złapać
cedzitko — sitko
cera — córka
cesta – droga (ŚC)
chabazie – gałęzie, krzaki
chachor, chachar – łobuz, chuligan
chachmyncić – kombinować
chadziaj – niechluj
chajtnōńć sie – wyjść za maż, ożenić sie
chamić się – być skąpym
chapol – skąpiec
charkać – smarkać, pluć
charlać – kaszleć
chasiok – śmietnik
chichrać się – śmiać się
choby – jakby, jak
chop – mężczyzna
chrobok – robak, owad
chrostok – ropucha
chyrpa – brzydka kobieta
chyrtoń – gardło, krtań
ciaciany – śliczny
ciaplyta – błoto
ciarach – brudas, obszarpaniec
cicik – paproch, futerko
ciepać – rzucać
ciepać sie – miotać się, kipieć ze złości
ciga – koza
cipka – kurka
ciul – fiut, dureń
citać – uciekać
ciupać – rąbać
ciućmŏk – fajtłapa
ciura – tępak
ciźba – ścisk
coby – aby, żeby
colsztok – calówka
cołkym – całkiem
cufal – przypadek
cug – pociąg / sznelcug – pociąg pośpieszny
cupać – szarpać
cwibak – suchar
cwiter – sweter
cycek – pierś
cyckać – ssać
cycynhalter – biustonosz
cyferblŏt – tarcza zegara
cygaństwo – kłamstwo
cygareta – papieros
cyja – akordeon
cylować – celować
cynzurka – świadectwo
cyrklować – odmierzać
czŏpka – kapelusik
czŏrny – czarny
Ć
ćma – ciemność
ćmić sie – ściemniać sie
ćmić – palić
ćmŏk – ciemniak, ciemność
D
dachdeker – dekarz
dakle – uszy
dalerwele – trwala ondulacja
deka – 1. sufit, 2. kołdra
dekiel, dekel – pokrywka, nakrętka
dinks, dings – wihajster
do dōm – do domu
dōmbek – dąbek
dŏchtōr – doktor, lekarz
drab, drapko – szybko
drach – latawiec
dupa – 1. dupa, 2. niedorajda, głupiec
dupek – walet w kartach
dupny – wielki, duży
durszlak – cedzak
durś, durch – ciągle, wciąż
dychać – 1. oddychać, 2. sapać
dycki – zawsze
dyć – owszem, przecież
dylać – uciekać
dynga – tęcza
dziambel – wróbel
dzik – dzikus (pełen energii człowiek)
dziko świnia – dzik
dziŏboł – diabeł
dziołcha – dziewczyna
dzióbek – pocałunek (delikatny w usta)
dziwoki – 1. dziki, 2. nieśmiały, wstydliwy
dźwigać – podnosić
dźwiyrze – drzwi
dżistać – puszczać bąki
E
echt – wyraźnie
egal – obojętnie (ganc egal – wszystko jedno)
eka – poprzeczka, kąt
eklerować – tłumaczyć, wyjaśniać
ekstra – specjalnie
elefant – słoń
eli – jeśli, jeżeli, czyli
elwer – jedenastka (rzut karny)
epa – torba plastikowa, reklamówka
epny – wielki
F
faber – chaber
faborka – kokardka, wstążka
fach – 1. zawód, 2. półka
faflŏk – gaduła
familijŏ – rodzina
fana – flaga
fant – kaucja, zastaw
farba – 1. farba, 2. kolor
farfocel – strzępek
fater – ojciec
fazōn – bażant
federbiksa – piórnik
federbusz – pióropusz
feler – 1. błąd, 2. wada
felerny – wadliwy
felōnić – przeklinać
fest – 1. bardzo, 2. mocny, twardy
feta – impreza, biesiada
fet – smalec
fiber – gorączka
ficować – cerować
figel – żart
filować – 1. napełniać, 2. wyglądać za czymś w oczekiwaniu
flaszka – butelka
flaszynpucer – szczotka do mycia butelek
flek – plama
fliga – muszka
fligel – 1. fortepian, 2. skrzydło okna
fliger – samolot
flinta – strzelba
flŏster – 1. plaster (na ranę), 2. bruk
fojera – ognisko
fojercojg – zapalniczka
fojermōn – strażak
folgować – ulegać, ustępować
forhang – zasłona
forsztelować – wyobrażać sobie
fortuch – fartuch
fraj – wolne
frechowny – bezczelny
frela – panna
frelka – panienka
friz – 1. fryz, 2. tkanina, 3. ościeznica drzwiowa
frōp – korek
fuksszwanc – piła
furgać – fruwać
furmon – osoba powożąca fura lub bryczką
furt – precz, (być furt) daleko
futer – jedzenie, pasza dla zwierząt
futrować – karmić zwierzęta
fuzekla, zoka – skarpetka
fusbal – piłka nożna
fyrlŏk – mątewka
fyrzich – brzoskwinia
G
gabla – proca
gadzina – zwierzęta
galoty – spodnie
ganc – całkiem, bardzo
gańba – wstyd
gardina – zasłonka, firana
gardinsztanga – karnisz
geburstag, gyburstag – urodziny
gelynder – poręcz
gelt – pieniądze
geltag – dzień wypłaty, wypłata
genau – 1. teraz 2. dokładnie
gibki – szybki
gipsdeka – sufit
gichnońć – uderzyć
gilać – łaskotać
gilgotki – łaskotki
gipsdeka – sufit
gira – noga
gizd – 1. zob. chachor
glaca – łysina
glacok – łysy
glajza – szyna
glancować – polerować
glaskugle – bombki
godać – mówić
godka – mowa, język
Godne Świynto – Święto Bożego Narodzenia
Gody – Boże Narodzenie
gogoły – niedojrzale owoce
gorki – gorący
gorol – nie Ślązak
gorszyć się – obrażać się
gorzoła, gorzołka, gorzołeczka – wódka, alkohol
grajfka – uzdolnienie, talent
gruba – kopalnia
grubiorz – górnik
gryfny – ładny
gulik – 1. studzienka uliczna, odpływ ścieków
gumiklyjza – kluska (kluska śląska)
gumioki – kalosze, gumowe buty
gumowe dakle – gumowe uszy (podsłuchiwanie)
gupielok – głupiec (pobłażliwie)
gybis – sztuczna szczęka
gymba – buzia, twarz
gynsi pampek – stokrotka
gyszynk, geszynk – prezent
H
haja – awantura, kłótnia, bijatyka
halać – glaskać
hajcować – palić, grzać, ogrzewać
hajer – Górnik strzałowy
hajtać się – żenić się
hajmat – ojczyzna
halba – butelka wódki (półlitrówka)
haltować – wstrzymywać
hałskyjza – ser domowy z kminkiem
hampelman – pajac
Hanys – Górnoślązak
harboły – ciężkie buty
harest, herest, hareszt – areszt, więzienie
hasie – 1. śmieci; 2. popiół
hasiok – kosz na śmieci, śmietnik
haszpel – 1. staroć, 2. stary grat
hazok – zając
hawerfloki – płatki owsiane
heft – zeszyt
heklować – szydełkować
heksa – czarownica, zła kobieta
hercklekoty – palpitacje serca
hercowa, hercówa – łopata do węgla
hercszlag – zawał serca
hyrpa – bezczelna kobieta
hica – upał
hned – 1. wkrótce, 2. prawie
hoch glanc – wysoki połysk
hołda – hałda
hołdziorz – zbieracz węgla na hałdzie
hŏzyntregi – szelki
huncwo – 1. hulać, 2. kołysać
huśtaczka – huśtawka
hut – kapelusz
hymda – koszula
hyngel – szlufka do wieszania
I
inacyć, przeinacać – przekręcać, wywracać kota do góry nogami
Indianer – Indianin
inkszy, inakszy, inszy – inny
ingwer – imbir
ino – tylko
ipi – brak piątej klepki
izba – pokój
Italijŏk – Włoch
J
ja – tak
jabcok – wino jabłkowe
jabko – jabłko
jabol – tanie wino, wino jabłkowe
jajco – 1. jajko, 2. jądro (męskie)
jakla – kurtka
januar – styczeń
jegła – igła
jeli – jeśli
jeś – jeść
jezderkusie! – o rany!, okrzyk przestrachu
jeżech – jestem
jo – ja
juzaś – znowu
jyny – (yno) tylko
K
kabŏt – kurtka
kabza, kapsa – kieszeń
kachlŏk- piec kaflowy
kafyj – kawa
kaj tam – gdzie tam
kaj? – gdzie?
kajsi, kajsik – gdzieś
kajś – gdzieś
kajińdzij – gdzie indziej
kalić sie – opłacać się
kalyka – kaleka
kalyndŏrz – kalendarz
kamela – wielbłąd
kamelka – rumianek
kamerlik – komórka
kamracić sie – przyjaźnić się
kamrat – kolega, przyjaciel,
kamrateczka – koleżanka, przyjaciółka
kana, kanka – bańka (np. na mleko)
kandy – gdzie, dokąd
kans – 1. wiele, dużo, mnóstwo, 2. kęs
kapa – 1. kapa (narzuta na łóżko), 2. czubek buta, 3. kapelusz grzyba, 4. pała (ocena niedostateczna w szkole), 5. czubek penisa
kapelōn – wikary
kapka – kropla
kapuca – kaptur
kara – 1. kara, 2. taczka
karasŏl – karuzela
kark – szyja
karlus – młodzieniec, kawaler
kartka – bilet
kartŏfel – ziemniak
kauguma – guma do żucia
kecka – spódnica, sukienka
keciok – karuzela łańcuchowa
kedy – gdy
kedyś – kiedyś
kejińdzij – kiedy indziej
kelnia – 1. chochla, 2. kielnia murarska
kerchōw – cmentarz
kery – który
keta – 1. łańcuch, 2. łańcuszek na szyję
kibel – wiadro
kichŏl – nochal, kinol
kidać – plamić, kapać
kilać – łaskotać
kimać – spać
kiper – auto z podnoszona paką pot. wywrotka (ZL)
kipować – strzepywać popiół z papierosa
kista – skrzynia, skrzynka
kita – 1. udo, 2. mięso z udka zwierzęcego
klachać – plotkować
klachula – plotkarka
klajd – suknia, sukienka
klang – brzmienie
klapaczka – packa na muchy
klapsznita – podwójnie złożona kanapka
klara – słońce
klawiyr – pianino
klepŏk – drobna moneta
klin – kolano
kloper – trzepaczka do dywanów
klopsztanga – trzepak
kludzić – 1. wyprowadzać się 2. prowadzić kogoś
klupać – pukać
knefel – guzik
knif – sposób
knobloch – czosnek
kocik – kotek
kofer – walizka
kokotek – 1. kogucik, 2. kran
kokot – kogut
kolybać – kołysać
koło – 1. koło, rower, 2. obok, koło, przy, blisko
kołŏcz – ciasto
kołŏczek – drożdżówka
koncek, konsek – kawałeczek
kopruch – komar
kopyrtka – salto, przewrót
korzynie – pieprz
koulkastla – węglarka
kragel – kołnierz
krauza – słoik
krepel – pączek
krisbaum, kristbaum – choinka
krojc – trefl
krōmflek – obcas
krupniŏk – kaszanka
kryka – 1. laska, 2. pogrzebacz
kryklać – bazgrać, gryzmolić
krzōn – chrzan
kucać – kaszleć
kuklok – tzw. judasz, wizjer w drzwiach
kulać – krecić (czymś)
kurzica – cynamon
kurzok – palacz
kurzynie – palenie (papierosów itp.)
kusik – całus
kwaretka – 0,25 litra wódki
kyjza – ser
Wiyncyj przistympnych słōw znojdziecie tukej
Grzesiu to je richtich szwarny karlus. Starŏ sie by ślōnsko gŏdka niy poszła w zapōmniynie. Przełożōł moc ksiōnżek i bojek. Stworzōł korpus ślōnskij mŏwy, translator, programy po ślōnsku i inksze duperele. Wszyjsko znojdziecie na Silling